Noktüri

Noktüri nedir?

Nokturi gece idrar yapma ihtiyacı ile bir veya daha fazla uyanmayı ifade eder.

Gece; susuzluk, yüksek ses, endişe ve ağrı nedeniyle uyandığınızda tuvalete gidiyorsanız bu noktüri olarak adlandırılmaz. Sabah kalktığınızda ilk iş olarak tuvalete gidiyorsanız bu da noktüri değildir.

Gece bir kez idrar hissi ile uyanmak sık görülür ve genellikle rahatsız edici değildir. Fakat düzenli olarak gecede iki veya daha fazla uyanıyorsanız bu sizin yaşam kalitenizi ve genel sağlığınızı etkiler. Gece ne kadar çok kalkarsanız o oranda etkilenirsiniz.

Nokturi uykunuzu böler ve gün içinde daha yorgun olmanıza sebep olabilir. Bu da işe konsantre olmanızı ve günlük aktivitelerinizi zorlaştırır. Düşük enerji seviyeniz sosyal yaşantınızı etkileyecektir.

İlginç nokta

Literatürde noktüri gece işemesi olarak bilinse de gece vardiyasında çalışan ve gündüz uyuyan kişilerde gün içerisinde meydana gelebilir.

Nokturi sıklığı nasıldır?

Nokturi, hem kadın hem de erkekleri etkiler ve yaş arttıkça görülme sıklığı artar. 30 yaş altı yetişkinlerde kadınlar daha çok nokturiden muzdaripken 50 yaş üzerinde daha sıklıkla erkekleri etkiler. 60 yaş üstünde hem kadın hem de erkeklerde noktüriden etkilenme hızla artar ve benzerdir.

Nokturi nedenleri nelerdir?

• Bazı insanlarda böbrekler daha fazla idrar üretir. Eğer böbrekler sadece gece daha fazla idrar üretimi yapıyorsa bu nokturnal poliüri olarak adlandırılır.
• Ağız kuruluğu hissine sebep olup çok su içmenize neden olan Tip 1,2 diabet veya primer polidipsi gibi fazla idrar üretimine sebep olan bazı durumlar vardır.
• Bazı insanların kapasitesi çok hızlı dolan daha küçük mesaneleri vardır ve idrarı tüm gece depolayamazlar.
• Eğer mesane ya da prostat ile ilgili, iyi huylu prostat büyümesi gibi sorunlar varsa yatağa gitmeden önce mesanenizi tam boşaltamayabilirsiniz ve sonuçta gece mesaneniz daha çabuk dolar ve tüm gece boyunca depolayamayabilirsiniz.

Nokturinin diğer olası sebepleri:

• Aşırı Aktif Mesane.
• Vazopresin hormonunun üretiminin azalması.
• Tıkayıcı uyku apnesi ya da horlama.
• Ayak bileği ve bacaklarda şişlik, bu durum periferal ödem olarak bilinir.
• Alt üriner sistem semptomları (AÜSS).
• Konjestif kalp yetmezliği

Nokturinin nedeninin anlaşılması, bireysel durumunuza uygun en iyi tedavi seçeneğini önermesi için doktorunuza yardımcı olacaktır.

Nokturi tanısı

Semptomlarınızın nedenini anlamak için doktorunuz birtakım testler isteyebilir. Bu ‘tanı’ olarak adlandırılır. Nokturi tanısı kısmen basittir, fakat altında yatan nedenlerin anlaşılması oldukça karmaşıktır. Bundan dolayı nokturi diğer tıbbi durumların belirtisi olabilir.

İlk olarak doktor veya hemşire tıbbi geçmişinizi öğrenecek ve fizik muayenenizi yapacaktır. Eğer ihtiyaç duyulursa aşağıda yer alan durumlara bağlı olarak testler yapılabilir:

• Yaşınız
• Semptomların günlük hayatınız üzerindeki etkisi
• Şikayetçi olduğunuz diğer tıbbi durumlar ( özellikle kalp, böbrek, nörolojik ya da psikiyatrik durumlar)
• Kullanmakta olduğunuz tedavilerour age

Yapılan tetkik ve muayene sonuçlarınıza göre doktorunuz nokturi nedenini tanımlayarak size doğru tedaviyi önerecektir.

Bu bölümde noktüri hakkında genel bilgiler önerilmektedir ve bazı durumlar ülkeden ülkeye farklılık gösterebilir.

Tıbbi geçmiş

Doktor detaylı tıbbi geçmişinizi öğrenecek ve semptomlarınız hakkında sorular soracaktır. Muayeneye hazırlanarak doktorunuza yardımcı olabilirsiniz:

• Mevcut semptomlarınızı ve bunların ne kadar süredir devam ettiğini açıklayınız
• Geçtiğimiz haftalardaki uykunuzun süresini ve kalitesini açıklayınız
• Hayat tarzınızı tarif ediniz:
  – alkollü ve alkolsüz içecekler dahil neyi, ne zaman, ne kadar tüketiyorsunuz,
  – beslenme şeklinizin ayrıntıları
  – hangi sıklıkla egzersiz yaptığınız
  – sigara kullanıp kullanmadığınız
• Önceden yapılan cerrahi girişimleri belirtiniz
• Kullanmakta olduğunuz ilaçların listesini yapınız

Fizik muayene

Doktorunuz veya hemşire fizik muayenenizi yapacak ve aşağıdakileri gözlemleyecektir:

• Mesane şişkinliği (eğer mesaneniz tam boşalmıyorsa gergin ve şişkin olabilir)
• Ayak bileği ve bacaklarda şişme (periferal ödem olarak bilinir)
• Genital bölgenizde cilt hasarı (uriner inkontinans belirtisi)
• Uretradan akıntı (enfeksiyon belirtisi)
• Genital bölgede anormallikler

Doktor veya hemşireniz, erkeklerde prostat muayenesi ya da kadınlarda pelvik muayene yapabilir, kan basıncı ölçümü ve kalp, akciğer veya nörolojik durumlar için belirtilere bakabilir.

Mesane günlüğü

Doktorunuz mesane günlüğü tutmanızı isteyebilir. Bu günlüğü kullanarak, ne kadar sıvı aldığınız, hangi sıklıkla tuvalete gittiğinizi ve ne kadar idrar çıkardığınız kayıt edilir. Evinizde ölçüm kabı yardımı ile kolaylıkla yapabilirsiniz. Ayrıca ani idrar hissi ve idrar kaçırmanızdan da bahsedebilirsiniz. Mesane günlüğü önemlidir çünkü doktorunuzun semptomları daha iyi anlamasına yardımcı olur.

Sorgulama formu

Doktorunuz, semptomlarınızı daha iyi anlamak ve hayat kaliteniz üzerindeki etkisini anlamak için sorgulama formu doldurmanızı isteyebilir.

Noktüri tedavisi

Doktorunuz noktürinizi iyileştirmek için tedavi önerebilir. Bu bölüm farklı tedavileri tanımlamaktadır. Doktorunuzla birlikte en iyi yaklaşımın ne olacağına karar verebilirsiniz.

Kararı etkileyen faktörler ise şöyle sıralanır:

• Tıbbi hikayeniz
• Kullandığınız diger tedaviler
• Ülkenizde bulunanan ilaçlar
• Kişisel tercih ve değerleriniz

Bu bölümde tedavi hakkında genel bilgiler önerilmektedir ve durumlar ülkeden ülkeye farklılık gösterebilir.

Reçetesiz ilaçlar

Doktorunuzdan destek tedavisi isteyebilirsiniz ve onları doğal ve güvenli oldukları konusunda konuşabilirsiniz. Buna ragmen hangi destek tedavinin nokturiye uygun olacağı net değildir. Kaliteleri arasında büyük farklılık olduğu için etkinlikleri de net değildir. Doktorunuz nokturi iyileştirmek için onları önermemektedir. Eğer semptomları rahatlarmak için destek alıyorsanız muayene sırasında doktorunuzu bilgilendiriniz.

HAYAT TARZI

Nokturi için hayat tarzı önerileri

Nokturi genellikle rahatsız edicidir ve hayat kalitesini olumsuz yönde etkileyebilir. Uykunuzu böler ve gün içinde normalden daha yorgun olmanıza neden olabilir.

Genel hayat tarzı değişiklikleri semptomlarınızı düzeltmenize yardımcı olur ve hayat kalitenizi yükseltil:

• İyi uyku alışkanlığınızı koruyun: Haftanın yedi günü aynı saatlerde uyuyun ve aynı saatlerde uyanın, bir sonraki günde aktif ve uyanık olacak kadar uyuyun. Eğer daha uzun veya daha az yatakta kalırsanız uyku kaliteniz bozulur, gün içinde uyuklamaktan kaçının, uygun ısıya sahip, gürültü ve rahatsız edici ışığın olmadığı bir ortamda uyuyun.
• Gece idrar hissi ile uyanmamak için akşam üzeri ve akşam saatlerinde daha az sıvı tüketin.
• Günde en az 1-1.5 litre su tüketin ve daha fazla su içmeniz için doktorunuza danışın.
• Alkol ve kafein tüketimini azaltın çünkü bunlar idrar miktarınızı arttırır ve mesanenizi uyarabilir. Dekafeinize oldukları belirtilmelerine rağmen çay ve kahve gibi bazı içecekler de az miktarda olsa bile kafein içerebilirler.
• Yatmadan önce ağır yemeklerden kaçının. Belli gıdalar nokturinizi daha kötüleştirebilir. Öncelikle akşam baharatların ve çikolatanın azaltılması, yardımcı olabilir.
• Sigara içmekten kaçının çünkü nikotin uyarıcıdır ve uykunuzu etkileyebilir.
• Ani idrar hissi duyduğunuzda doktorunuzun önerisi ile daha uzun süre idrarınızı tutabilmek için kendinizi cesaretlendirin. Bu daha çok idrar tutabilmek için mesanenizi eğitecek ve dolayısı ile daha az sıklıkta idrar yapmanıza yol açacaktır.
• Bacak ve bileklerinizdeki şişlikleri azaltınız. Gün içinde vücudunuzdaki sıvı bacaklardan aşağı doğru şişliğe neden olur. Bu durum periferal ödem olarak adlandırılır. Yatar pozisyonda ya da bir kaç saat ayaklarınızın yukarı kaldırılması ile sıvı böbreklere döner. Bu sıvı idrar ile vücuttan atılır. Eğer bu olay gece gerçekleşirse nokturi ortaya çıkar. Öğleden sora uzanmanız ya da ayaklarınızı yukarı doğru kaldırmanız gece daha uzun saatler kesintisiz uyumanıza imkan verir.

Nokturi ile yaşamak

Nokturi birçok yetişkin için büyük bir problemdir. İdrar yapmak için her gece bir ya da birkaç kez uyanmak olarak tanımlanır. Uzun sure devam edebilir ve basit bir tedavisi yoktur. Farklı insanlar bu semptomlar ve tedavinin olası yan etkileri ile farklı şekilde başa çıkar. Nokturinin hayatınızdaki etkisi küçümsenmemelidir.

Yaşam kalitesi fiziksel ve psikolojik sağlığı içerir. Nokturi ile yaşamak sadece sağlıklı hissetmek değil aynı zamanda psikolojik baskılardan bağımsız hissetmektir.

Semptomlarla baş etmenin birçok yolu vardır. Semptomlar sizin toplumdaki ekonomik, kültürel ve sosyal paylaşımlarınızı ve ilişkilerinizdeki mutluluğunuzu engellememelidir.

Noktüri kişisel ilişkilerinizde olumsuz etkiye sebep olabilir. Vücudunuzu devamlı kontrol edemediğinizi hissettiğinizde kendinizi çekici ve özgüvenli hissetmeniz zor olabilir. Eğer semptomlarınız size rahatsız ediyorsa yardım istemekten çekinmeyin: aile doktorunuza veya bir üroloğa danışın.

Doktorunuza sorulacak sorular

Avrupa Üroloji Birliği hasta bilgilendirme formu nokturi semptomlu birçok hastaya uygun olsa da bireysel durumunuza özgü sorularınız olabilir. Doktorunuz bu soruları cevaplayacak kişidir. Doktorunuza gitmeden önce soru listesi hazırlamak size yardımcı olabilir. Sormak isteyebileceğiniz sorulara şunları örnek verebiliriz:

• Bende bu problem niçin ortaya çıktı?
• Eğer hiçbir tedavi yapmamayı tercih edersem ilerleyen ay ve yıllarda ne olur?
• Tedavi olmayı tercih edersem önümüzdeki ay ve yıllarda ne olur?
• Benim için hangi tedavi opsiyonunu önerirsiniz?
• Tedaviden ne bekleyebilirim?
• Bu tedavinin olası yan etkileri ve riskleri nelerdir?
• Ne kadar süreyle tedavi olmalıyım?