Selim Prostat Büyümesi

Prostat alt idrar yollarında, mesanenin alt kısmında, üretranın etrafına yerleşmiş bir bezdir. Yalnızca erkeklerde bulunur. Semende bulunan bir sıvı salgılar. Prostat, ejakülasyon sırasında semenin dışarı atılmasına yardımcı olan düz kas liflerini içerir.

Sağlıklı bir prostat, yaklaşık olarak iri bir ceviz büyüklüğündedir ve hacmi 15-25ml’dir. Erkekler yaşlandıkça prostat da yavaş bir şekilde büyür.

Selim prostat büyümesi

Prostat hastalıkları genellikle ilerleyen yaşlarda ortaya çıkar. Elli yaş üstündeki erkeklerde alt idrar yollarında rahatsız edici belirtilere yol açarlar. Bu belirtiler daha sıklıkla selim prostat büyümesi (SPB) olarak bilinen bir hastalık olan prostatın büyümesinden kaynaklanır (Şekil 1b). Başka şartlar da bu semptomlara yol açabilir ve doktorunuz bunları gözönünde bulundurur.

Selim prostat büyümesi sıklıkla görülen bir durumdur. Yaşlanmayla birlikte erkeklerde oluşan hormonal değişikliklerle ilişkilidir. Prostat hastalıkları çok endişe verici olabilir ancak SPB’nin prostat kanseri olmadığının bilinmesi önemlidir. SPB tedavi edilmediği durumda bile prostat kanserine dönüşmez. Ancak selim prostat büyümesi ve prostat kanseri yaşla birlikte gelişebilir ve beraber görülebilir. Endişelerinizi gidermek için ürologunuza danışmalısınız.

HPB, SPB ve HPE nedir?

İyi huylu prostat büyümesi (HPB), her erkekte belli ölçülerde oluşan selim nitelikli bir durumdur. Bu durum, erkeklerin yaşlanmasıyla ortaya çıkan hormon değişiklikleriyle ilgilidir.

Bu erkeklerin yaklaşık yarısında HPB, iyi selim prostat büyümesiyle (SPB) sonuçlanabilir. Buna karşılık bu büyüme, iyi huylu prostat engellemesi (HPE) olarak adlandırılan bir durumda idrar akışını engelleyebilir.

HPE, iyi huylu prostat büyümesi olan erkeklerin yaklaşık yarısında ortaya çıkar. Doktorunuz bu üç terimden birini kullandığında aynı durumu kastediyor olabilir çünkü bu durumların hepsi birbiriyle yakından ilgilidir.

BELİRTİLER

Selim prostat büyümesi belirtileri

Selim prostat büyümesi (SBP) normal idrar yaptığınız yolu etkileyebilir. Bu, büyüyen prostatın, mesane çıkışında idrar yoluna baskı yapması nedeniyle ortaya çıkar (Şekil 1a ve b).

Belitiler bazen hafif olabilir. Örneğin daha sık idrar yapma ihtiyacı hissedersiniz veya mesanenizi tam boşaltmanız güçleşebilir. Bu hafif belirtiler yaşlanma sürecinin –hareket-hafıza ve esneklikteki azalma gibi – normal bir parçası olabilir. Doktorunuz bu hafif belirtileriniz için tedavi önermeyebilir.

Belirtiler bazen çok rahatsız edici olabilir ve yaşam kalitenizi olumsuz etkileyebilir. Bu durumda tedaviden yarar görebilirsiniz.

Genellikle alt idrar yolu semptomları (AÜSS) olarak adlandırılan bu semptomların nedeni çoğu zaman SPB olabilir ve boşaltma sistemini etkileyen diğer şartlardan kaynaklanabilir.

Belirtilerin tipleri

SPB ile ilişkili belirtiler idrar yapmayı değişik yollarla etkileyebilir:

• Mesanede idrarının tutulmasını (depolama)
• İdrar yapılmasını (işeme)
• İşeme sonrası nasıl hissettiğinizi (işeme sonrası)

Depolama belirtileri:

• Normalden daha sık idrar yapma ihtiyacı
• Gece idrar yapmak için uyanma ihtiyacı
• Ani idrar yapma ihtiyacı ve bu ihtiyacın ertelenememesi
• İstemsiz idrar kaçırma

İşeme belirtileri:

• Zayıf akımlı idrar yapma
• Çatallı ve dağınık idrar akımı
• Kesik kesik idrar yapma
• Ikınarak idrar yapma
• İdrar yapmaya başlamadan önce bekleme
• İdrar yapmanın çok uzun sürmesi

Miktürasyon (işeme) sonrası belirtiler:

• Mesanenin tam boşalmadığı hissi
• İşeme sonrası iç çamaşırına istemsiz idrar kaçırma

TEŞHİS

Selim prostat büyümesi tanısı

Doktor ve hemşireler belirtilerinize neyin sebep olduğunu anlamak için bir takım testler yaparlar. Buna tanıdenir.

Önceki bölümde listelenen belirtiler yalnızca SPB’ni değil birçok hastalığın işareti olabilir. Bu yüzden doktorunuz tanı koymadan önce bir takım testlere ihtiyaç duyabilir. Öncelikle, doktor veya hemşireniz sizin tıbbi özgeçmişinizi öğrenir ve fizik muayenenizi yapar. Daha sonra idrar ve kan testleri, mesane ve prostatınızın görüntülenmesi ve gerektiğinde de diğer testler gerçekleştirilebilir.

BEKLE –GÖR

Selim Prostat Büyümesi için Bekle-Gör Tedavisi

Eğer iyi huylu prostat büyümeniz (SPB) var fakat sıkıntı veren herhangi bir alt idrar yolu semptomuyla (AÜSS) karşılaşmadıysanız, bu durumunuzun için genelde ilaca veya cerrahi müdahaleye ihtiyacınız olmaz. Bu durumda üroloğunuz hastalığınızı, bunun nasıl ilerleyebileceğini, belirti ve sorunlarınızın üstesinden nasıl gelebilceğinizi anlatacaktır. Ürologunuz hastalığınızı ilerleyen aylar veya yıllar içerisinde yakından izleyecek ve gerektiği durumda tedaviye başlayacaktır. Buna bekle-gör denir.

Belirtileriniz hafifse ve yaşam kalitenizi bozmadığını düşünüyorsanız bekle-gör sizin için iyi bir alternatiftir. Bu yaklaşım pasif bir yol olmayıp, hastalığınızın ilerlemediğinden emin olmak için yapılan düzenli kontrolleri içerir.

SPB’si olan çoğu erkek için herhangi bir tedaviye başlanmadan önce bekle gör tedavisi önerilir. Bu dönemde ciddi komplikasyonlar çok nadir olduğu için sıklıkla önerilir. Gerçekten bazı belirtileriniz kendiliğinden düzelebilirken, bazıları yıllarca ilerlemeden kalabilir.

Bekle-gör tedavisi:

• Belirtilerinizin değerlendirilmesi
• Fizik muayene
• Kan ve idrar testleri
• Hastalığınız konusunda eğitim
• Destekleme ve rahatlatma
• Yaşam tarzı ve kendini idare etme önerilerini kapsar

Yaşam tarzı önerileri

• Günde en az 1 litre sıvı tüketin ve daha fazla sıvı alabileceğiniz konusunda doktorunuza danışın
• Sıcak iklimli bir bölgede yaşıyorsanız veya çok fazla fiziksel aktivitede bulunuyorsanız daha fazla sıvı tüketin
• Uzun yolculuklar öncesinde veya sırasında sıvı alımınızı azaltın
• Gece idrara kalkmanızı önlemek için akşamları daha az sıvı tüketin
• Daha fazla idrar üretimine ve mesane tahrişine sebep olacağı için alkollü ve kafeinli içeceklerden sakının
• Haftada 2 veya 3 kez spor yapın. Hareketsizlik idrar yapmanızı güçleştirecek ve üriner retansiyona sebep olacaktır
• Dengeli ve çok yönlü beslenin
• Alt karın bölgenizi her zaman kuru ve sıcak tutmaya çalışın. Yüzme sonrası kuru kıyafetler bulundurun ve kurulanıp giyinin. Soğuk ve nem idrar yapma ihtiyacınızı artırır ve üriner enfeksiyona sebep olabilir
• İdrarın saçılmasından dolayı tuvalet oturağı ve banyo yüzeyi ıslanabilir. Bunu önlemek için bazı erkekler oturarak idrarını yapmayı bazıları ise bir kap içine idrarını yapıp daha sonra onu tuvalete boşaltmayı tercih eder

Kendini idare etme

Genel yaşam tarzı önerilerinin yanında, siz de günlük yaşantınızda SPB’nin sebep olduğu belirtileri aktif olarak yönetebilirsiniz. Kendini idare etme tedavisi belirtilerinizi azaltabilir ve rahatsızlığınızı dengeli tutabilir.

• Her idrar yaptığınızda mesanenizi tam boşaltın. Oturmanız buna yardımcı olacaktır
• İşeme sonrası mesanenizin tam boşalmadığını hissediyorsanız, 5 dakika sonra tekrar deneyin
• İstemsiz idrar kaçırmaya yönelik olarak küçük bir ped kullanın
• İşeme sonrası yumurtalığınızın alt kısmından parmaklarınızla üretra üzerine basınç uygulayın ve penis tabanından baş kısmına doğru sıvazlayarak idrarınızın son damlalarını dışarı atın. Bu hareket iç çamaşırınızın ıslanmasını önlemede yardımcı olacaktır
• Sıkışma hissinden kendinizi uzaklaştırmanız için solunum egzersizleri yapın
• Dikkatinizi idrar yapmaktan başka bir yöne kaydırmak için penis veya perinenize basınç uygulayın.
• Sıkışma hissiniz olduğu zaman, kendinizi “bekleme ve tutma” konusunda cesaretlendirin. Böylece mesaneniz daha fazla idrar biriktirme konusunda çalışır ve siz de daha az sıklıkta idrar yaparsınız
• Diyetinizi düzenleyerek kabızlıktan sakının
• Soğuk havaya aniden maruz kalmaktan sakının ve alt karın bölgenizi sıcak tutun.

İdrar günlüğü

Bu önerilerin yanında belirtilerinizi izlemek için idrar günlüğü tutabilirsiniz. Bu günlükte ne kadar sıvı aldığınızı, ne sıklıkta ve ne kadar idrar yaptığınızı yazarsınız. Belirtilerinizi doktorunuzun daha iyi anlamasına yardım ettiği için idrar günlüğü önemlidir.

Evinizde idrar miktarınızı ölçekli bir kap ile kolayca ölçebilirsiniz. Saat kullanarak ne sıklıkta idrara gittiğinizi, idrarınızın miktarını (mililitre) ve idrar yapmanızın ne kadar sürdüğünü (saniye) not edersiniz (Şekil 2).

İLAÇ TEDAVİSİ

Selim Prostat Büyümesi için İlaç Tedavisi

Selim prostat büyümesi (SPB) tanısı konulan hastalara ilaç tedavisi önerilir. Bu tedavi, belirtiler rahatsız edici düzeyde olduğu ve yaşam kalitesini etkilediği zaman önerilir. Bu bölümde doktorunuzla tartışabileceğiniz değişik ilaç tedavileri açıklanmaktadır. Sizin için en uygun tedavinin ne olduğuna birlikte karar verebilirsiniz.

Bu kararı vermede etkili olan faktörler:

• Belirtileriniz
• Prostatın boyutu
• Tıbbi özgeçmişiniz
• Ülkenizdeki mevcut ilaçlar
• Kişisel tercihleriniz ve değerleriniz

SBP ile ilişkili belirtilerin tedavisinde çeşitli ilaç grupları kullanılır:

• Bitkisel ilaçlar
• Alfa-blokerler
• 5 Alfa-redüktaz inhibitörleri (5ARI)
• Muskarinik reseptör antagonistleri (MRA)
• Fosfodiesteraz 5 inhibitörleri (PDE5)
• Bu ilaçların kombinasyonları

Her bir grup ilaç farklı bir yoldan etkisini gösterir ve farklı etki ve yan etkilere sahiptirler.

Bitkisel İlaçlar

Bitkisel ilaçlar bitki özlerinden yapılır. Çok çeşitli bitkilerin kök, çekirdek, polen, kabuk veya meyvesi tek başına veya birlikte kullanılarak bu ilaçlar yapılır. SPB’nin tedavisinde kullanılan bitkisel ilaçlar sıklıkla şu bitkilerden temin edilir:

• Kabak çekirdeği (Cucurbita pepo)
• Güney Afrika yıldız otu (Hypoxis rooperi)
• Afrika kuş üzümü ağaç kabuğu (Pygeum africanum)
• Çavdar poleni (Secale cereal)
• Amerikan bodur hurma meyvesi (Serenoa repens)
• Isırgan otu kökü (Urtica diocia)

Bu bitkisel ilaçların SPB ilişkili belirtileri nasıl azalttığı çok net olarak bilinmiyor. Ne kadar etkin oldukları da net değildir. Bitkisel ilaçların kaliteleri de büyük farklılıklar gösterebilir. Çok fazla sayıda bitkisel ilaç olduğu için, kullanımları konusunda özel bir öneri yapılamaz. Doktorunuzun tavsiyesini almadan bitkisel ilaç kullanmamalısınız.

Bitkisel ilaçların yan etkileri hafiftir ve kullanan çoğu erkekte ortaya çıkmaz. Mide-bağırsak rahatsızlıkları (örn. şişkinlik veya kabızlık) en sık görülen şikayetlerdir.

Alfa-blokerler

Alfa-blokerler, prostatın düz kaslarını gevşeterek belirtileri ve idrar akışını iyileştiren bir grup ilaçtır. SPB’si olan erkeklere en sık önerilen ilaç grubudur. Günümüzde 5 ana tip alfa-bloker vardır. Hepsi benzeri sonuçlar verir fakat yan etkileri yönünden farklılık gösterir:

• Alfuzosin
• Doxazosin
• Tamsulosin
• Terazosin
• Silodosin

İlaçlar tam etkilerini genellikle birkaç haftada gösterir. Ancak bazı erkekler tedavi başladıktan saatler veya günler içinde düzelmeyi farkedecektir. Alfa-blokerler prostatın boyutunu küçültmez veya büyümesini önlemez. Bazı hastalar sonuçta belirtilerinin giderilmesi için cerrahi müdahaleye ihtiyaç duyacaktır.

Alfa-blokerlerin yan etkileri hafiftir ve uzun süre kullanılmalarına rağmen çoğu hastada herhangi bir yan etki ortaya çıkmaz. Yan etki gözlenen hastalar güçsüzlük (asteni), baş dönmesi ve hafif düşük kan basıncı (hipotansiyon) bildirmektedir.

Alfa-bloker ayrıca retrograd ejakülasyona yol açabilir. Bu sık olmayan bir yan etkidir ve tedavi sonlandırıldığı zaman kaybolacaktır.

Alfa-blokerler gözdeki kasları da etkileyip, gevşek iris sendromuna yol açabilir.

5 Alfa-redüktaz inhibitörler

5 alfa-redüktaz inhibitörleri (5ARI) prostatın büyümesini önleyen ve hatta küçülmesine sebep olabilen bir grup ilaçtır. Bu ilaçlar prostat 40 mililitreden büyükse daha etkindir ve prostat büyümesi rahatsız edici belirtilere sebep olduğu zaman reçeteyle verilir. 5ARI, tedavi başlandıktan sonra 3 ile 6 ay içinde belirtileri düzeltir. Bu ilaçlar üriner retansiyon riskini ve cerrahi müdahale gereksinimini azaltabilir. Belirtileri düzeltmesi çok uzun zaman alacağı için, 5ARI, 1 yıldan uzun süren tedavilerde önerilir. 2 tür 5ARI bulunur ve hepsi de benzer sonuçlar verir:

• Dutasterid
• Finasterid

Bu ilaçların yan etkileri esas olarak cinsel fonksiyonlar ile ilgilidir. Bunlar ilişkinin sürdürülmesinde azalma, erektil disfonksiyon ve boşalma problemleridir. Erkeklerin %1-2’sinde memede büyüme, meme ucunda hassasiyet görülür ve meme kanseri bildirenler de vardır. Yan etkiler çok sık değildir ve tedavinin kesilmesi ile kaybolur. 5ARI kullanımının prostat kanseri riskini artırabileceğine dair kanıtlar bulunmaktadır. Bu oldukça ihtilaflı bir meseledir ve aslında başka bir tartışmanın konusu olmalıdır.

5ARI yan etkilerinden dolayı genellikle orta veya şiddetli belirtileri olan hastalara önerilir.

Bu ilaçlar sıklıkla diğer ilaçlarla birlikte kullanılır. İlaç kombinasyonları bu bölümde daha sonra tartışılacaktır.

Muskarinik reseptör antagonistleri

Muskarinik reseptör antagonistleri (MRA) mesanenin anormal kasılmalarını azaltan bir grup ilaçtır. Bu ilaçlar genellikle aşırı aktif mesanenin tedavisi için reçete edilir. Erkeklerde SPB’den kaynaklanan sıkışma belirtilerine karşı fayda sağlayabilir. Mesane tam olarak boşalamıyorsa ve idrar yapma sonrası mesanede çok fazla idrar kalıyorsa bu ilaçlar genellikle reçete edilmez. Birkaç MRA tipi vardır:

• Darifenasin
• Fesoterodin
• Oxibutinin
• Propiverin
• Solifenasin
• Tolterodin
• Tropisyum klorid

MRA’nin yan etkileri genelde hafiftir. Bunlar ağızda ve gözde kuruluk, kabızlık, idrar yapma güçlüğü, soğuk algınlığı belirtileri, bulanık görme, baş dönmesidir.

Fosfodiesteraz 5 inhibitörleri

Fosfodiesteraz 5 inhibitörleri (PDE5I) erektil disfonksiyonun tedavisinde kullanılan ilaçlardır. Bu ilaçlar ayrıca SPB ile ilişkili belirtileri de iyileştirebilir. PDE5I’nin 3 tipi vardır:

• Sildenafil
• Tadalafil
• Vardenafil

Bunlardan yalnızca Tadalafil, SPB’nin tedavisinde Avrupa’da onay almıştır. Tedavinin masrafları, sağlık sigortaları veya ulusal sağlık servisleri tarafından genellikle karşılanmamaktadır.

Erektil disfonksiyonu olan erkeklerin yanı sıra SPB nedeniyle belirtileri olan erkekler de PDE5I ile tedaviden fayda görebilirler.

PDE5I’ler baş ağrısı, baş dönmesi, hazımsızlık gibi yan etkilere sebep olabilir. PDE5I’lerinin alfa-blokerlerden doxazosin veya terazosin gibi bazı ilaçlarla kullanımı kontrendikedir. Özellikle kalp sorunları olan erkeklerde de kullanımı kontrendikedir.

Kontrol edilemeyen tansiyon problemi olan veya böbrek yetmezliği olan erkeklerde  kullanmamalıdır. PE5I kullanımı sonrası görme kaybı yaşarsanız, doktorunuza danışınız.

PDE5I’lerin yan etkileri ve kontrendikasyonları hakkındaki şüphelerinizle ilgili olarak mutlaka doktorunuza danışınız.

İlaç Kombinasyonları

Doktorunuz size bir ilaç kombinasyonu önerebilir. En sık kullanılan kombinasyonlar:

• Alfa-bloker ile 5ARI
• Alfa-bloker ile MRA

Bu tedavilerin amacı her iki ilacın yararının kombine edilmesidir. Birlikte kullanıldıkları zaman bu ilaçlar daha etkin olabilir. Ancak sıklıkla daha fazla yan etkiye sebep olabilir. Her ilacın yan etkilerinden önceki kısımlarda bahsedilmişti. Kombinasyon tedavisi orta veya şiddetli belirtileri olan erkeklerde önerilir.

Alfa-bloker ile 5ARI

Alfa-bloker ile 5ARI’nın kombinasyonu şu durumlarda önerilir:

• Prostat 40 mililitreden daha büyükse
• PSA değeri 1.5 ng/ml veya daha yüksekse
• Belirtileriniz şiddetliyse
• İdrar akımı çok zayıfsa

Bu kombinasyon tedavisi yalnızca uzun süreli tedavilerde önerilir.

Alfa-bloker ile MRA

Alfa-bloker ile MRA’nın kombinasyonu şu durumlarda önerilir:

• Depolama belirtileriniz varsa
• Tek ilaç kullanmanıza rağmen belirtileriniz düzelmediyse

CERRAHİ TEDAVİ

SPB geçiren erkeklerde LUTS ile Cerrahi Tedavi

Size selim prostat büyümesi (SBP) teşhisi konuldu ve doktorunuz cerrahi tedavi önerdi. Bu bölümde doktorunuzla konuşabileceğiniz farklı tedavi seçenekleri anlatılmaktadır. Size en uygun tedavi yöntemine birlikte karar verebilirsiniz.

Karar vermenizi etkileyen faktörler şunlardır:

• Belirtileriniz ve hayat kaliteniz
• Prostatınızın büyüklüğü
• Tıbbi özgeçmişiniz
• Hastanenizdeki mevcut tedavi yöntemi ve doktorunuzun tecrübesi. Ürologunuza önerilen tedavi yöntemi hakkındaki tecrübesini sorun. Operasyonunuzu yapacak cerrahın komplikasyon oranını bilme hakkınız var
• Kişisel öncelikleriniz ve değerleriniz. Hastalar için uygun tek bir tedavi yöntemi yoktur

Cerrahi müdahaleyi ne zaman düşünmeliyim?

• İlaç tedavisi almanıza rağmen belirtileriniz kötüleşirse
• SPB komplikasyonları geliştiğinde veya bu risk arttığında. Bu komplikasyonlar şunları içerir:
  • Böbrek yetmezliği
  • Böbreklerde genişleme
  • İdrar yapamama (üriner retansiyon)
  • Tekrarlayan idrar yolları enfeksiyonu
  • İdrarda tekrarlayan kanama
• İlaç tedavisini tolere edemiyorsanız
• Cerrahi tedaviyi ilaç tedavisine tercih ediyorsanız

Cerrahi tedavi sırasında doktor prostatın büyüyen kısmını (adenom olarak bilinir) çıkarır. Farklı cerrahi tedavi yöntemleri vardır. Hepsinin amacı belirtilerinizi gidermek, idrar akışını düzeltmektir. Başlıca tedavi yöntemleri:

• Transuretral prostat rezeksiyonu (TURP)
• Transuretral prostat insizyonu (TUIP)
• Açık prostatektomi
• Lazer tedavileri
• Prostat stentleri
• Transuretral iğne ablasyonu (TUNA)
• Transuretral mikrodalga tedavisi (TUMT)

Bu bölümde ayrıca etanol ve botilinyum toksin enjeksiyonları da anlatılacaktır.  Bu işlemlerin etkileri üzerine araştırmalar halen devam etmekte ve deneysel olarak kullanılmaktadırlar.

Her işlemin kendine özgü avantaj ve dezavantajları vardır. Tedavi seçimi kişisel durumunuza ve tercihlerinize göre yapılır.

Açık prostatektomi

Açık prostatektomi, karnınızın alt kısmından yapılan kesi ile yapılan bir ameliyat çeşididir. TURP’un benzer veya daha iyi sonuçları olduğu için, açık prostatektomi günümüzde yalnızca özel durumlarda yapılmaktadır.

İlginç bilgi

Açık prostatektomi prostat ameliyatlarının yapıldığı 1900’lü yılların başında önemli bir atılımdır. Bugün yerini altın standart olan TURP’a bırakmış olsa da, büyük prostatların tedavisinde halen önerilmektedir.

Açık prostatektomiyi ne zaman düşünmeliyim?

Açık prostatektomi prostatınız 80 mililitreden daha büyükse tercih edilir. Çünkü aynı sonucu diğer cerrahi yöntemleri ile sağlamak çok daha fazla zaman alır. Ayrıca mesane taşınız veya mesane divertikülü denen bir hastalığınız varsa da açık prostatektomiyi doktorunuz önerebilir.

TUIP

Transüretral prostat insizyonu (TUIP)

TUIP, ciddi tıkanıklık yakınması olmayan, prostatı 35 mililitreden küçük erkeklerin tedavisinde etkilidir. İlaç tedavisi ile benzer sonuçları olduğu için bu işlem SPB’nin tedavisinde çok nadir uygulanır. TUIP, SPB belirtilerine karşı ilaç tedavisini tolere edemeyenlerde önerilir.

TUIP sırasında doktor, idrar akımını artırmak için rezektoskop ile mesane boynundan prostata doğru kesi yapar. Ameliyat sonrası idrar akışını sağlaması için mesaneye bir kateter konulur. Bu kateterden verilen steril sıvı ile mesane ve üretranız yıkanır ve böylece pıhtı oluşumu engellenir.

LAZER VAPORİZASYON

Prostatın lazerle vaporizasyonu

Lazer vaporizasyon SPB tedavisinde sık uygulanan tedavilerdir. Lazer prostat dokusunu buharlaştırmak yoğun ışık kullanır. Aynı zamanda lazerden çıkan ısı kan damarlarını mühürler. Bu tip cerrahi işlemlerde kanamanın az olmasının sebebi budur.

Lazer vaporizasyon farklı lazer sistemleri ile yapılabilir. Lazerin seçimi cerrahın tecrübesine ve hastanedeki mevcudiyetine göre değişir.

Lazerle prostat vaporizasyonunu ne zaman düşünmeliyim?

Prostatınız 80 mililitreden küçükse vaporizasyon iyi bir tedavi seçeneği olabilir. Çok az kanamaya sebep olduğu için, diğer hastalıklarından dolayı kan sulandırıcı ilaçlar kullanan hastalarda tercih edilir.

LAZER ENÜKLEASYON

Lazer enükleasyon SPB tedavisinde sık uygulanan tedavilerdir. Lazer prostat dokusunu kesmek için yoğun ışık kullanır. Aynı zamanda lazerden çıkan ısı kan damarlarını mühürler. Bu tip cerrahi işlemlerde kanamanın az olmasının sebebi budur.

Lazer enükleasyon farklı lazer sistemleri ile yapılabilir. Lazerin seçimi cerrahın tecrübesine ve hastanedeki mevcudiyetine göre değişir.

Ne zaman lazerle prostat enükleasyonunu düşünmeliyim?

Prostatınız 80 mililitreden büyükse tüm adenomu çıkardığı için lazerle enükleasyon sizin için iyi bir tedavi yöntemi olabilir. Bu yöntem daha küçük prostatlı erkekler için de iyi bir seçenektir.

Lazer enükleasyon, diğer hastalıklarda kan sulandırıcı ilaç kullanan erkekler için uygun bir tedavidir. Kişisel durumunuzu doktorunuzla görüşmeniz önemlidir.

Prostat stentleri

Prostat stentleri üretrayı açık tutarak idrar akımını artırmak için kullanılırlar. Stentler esas olarak cerrahi için uygun olmayan ancak mesanelerini boşaltabilen hastalar için önerilir. Kalıcı kateterler yerine kullanılırlar.

Stenti ne zaman düşünmeliyim?

Günümüzde stentler kalıcı tedavi yöntemi olarak önerilememektedir. Cerrahi gerekmesine rağmen anesteziyi tolere edemiyorsanız, stentleri düşünmelisiniz.

TUNA

Transüretral iğne ablasyonu (TUNA)

Prostatın transüretral iğne ablasyonu (TUNA), ısı kullanarak prostat parçalarını sertleştiren minimal invazif bir tedavi yöntemidir. Bu işleme koagülasyon denir. Tedavi edilen prostat dokusu ya vücut tarafından emilir ya da işlem sonrası idrarla atılır. TUNA’nın amacı prostat hacmini azaltmak ve belirtileri düzeltmektir.

TUNA tedavisini ze zaman düşünmeliyim?

TUNA, minimal invazif tedaviyi tercih eden veya diğer tıbbi sorunları nedeniyle cerrahiye uygun olmayan, prostatı 30-80 mililitre arasındaki erkekler için önerilir.

TUMT

Transüretral mikrodalga tedavisi (TUMT)

Prostatın transüretral mikrodalga tedavisi (TUMT), mikrodalga enerjisi kullanarak prostat parçalarını sertleştiren minimal invazif bir tedavi yöntemidir. Bu işleme koagülasyon denir. Tedavi edilen prostat dokusu ya vücut tarafından emilir ya da işlem sonrası idrarla atılır. TUMT’un amacı prostat hacmini azaltmak ve belirtileri düzeltmektir.

TUMT tedavisini ze zaman düşünmeliyim?

TUMT, minimal invaziv tedaviyi tercih eden veya diğer tıbbi sorunları nedeniyle cerrahi tedavi istemeyen, prostatı 30-100 mililitre arasındaki erkekler için önerilir.

Yeni yöntemler

Günümüzde etanol ve botulinyum toksin enjeksiyonları, SPB için bir tedavi alternatifi olabileceği düşünülerek araştırılmaktadır. Bugün deney aşamasında ve klinik çalışmalarda uygulansalar da gelecekte kabul görebilirler.

Prostat içine etanol enjeksiyonu

Saf alkol olan etanol, üretradan veya rektumdan prostat içine enjekte edilir. Amaç prostat boyutunu küçültmek, idrar akımını artırmaktır.

Prostat içine botulinyum toksin enjeksiyonu

Botulinyum toksini piyasada Botox ile yaygın bir şekilde bilinmektedir. Kozmetik cerrahide kullanılan güçlü toksik bir maddedir. SPB’de kullanıldığında sinir uçlarından iletimi engelleyerek, prostat düz kaslarını gevşetir. Prostat boyutunu küçülterek idrar akımını artırır. Üretra, rektum veya perineden enjekte edilebilir. Son çalışmalar, SPB geçiren erkeklerin alt idrar yolu semptomlarının tedavisinde botülinyum toksin kullanılmasını desteklememektedir.

TURP

Transüretral prostat rezeksiyonu (TURP)

TURP SPB’nin standart cerrahi tedavisidir. Amacı belirtilere sebep olan prostat bölümünü çıkarmaktır. Bu işlem alt karın bölgesine kesi yapılmadan üretra içinden girilerek yapılır. Bu tip cerrahi yönteme minimal invaziv tedavi denir.

TURP’u ne zaman düşünmeliyim?

Günümüzde TURP, SPB’nin orta ve ağır belirtileri olan erkeklerin tedavisinde tercih edilen tedavi yöntemidir. Prostat hacmi 30-80 mililitre olanlar en uygun adaylardır.

YAŞAM İLE SPB

Selim Prostat Büyümesi ile Yaşam

Erkekler yaşlandıkça büyüyen prostatın sebep olduğu belirtilerle baş etmek zorunda kalır. Bazılarında bu durum mutsuzluk ve huzursuzluğa sebep olurken, diğerleri yalnızca hafif rahatsızlık hisseder.

Bunların dışında, hastalar aynı belirtileri farklı hissedebilir. Örneğin bir hasta gece idrar yapmak için uyanmaktan çok rahatsız olabilirken, bu durum bir diğerini etkilemeyebilir. Bu yüzden kişisel tercrübeleriniz ve yaşam kaliteniz hafife alınamaz. Bunlar tanısal testler ve tedavi sonuçları kadar önemlidir.

Kaliteli bir yaşam fiziksel ve ruhsal sağlığı birlikte içerir. Kendinizi sağlıklı hissetmenizin yanında, SPB ile birlikte yaşamanın psikolojik baskısını üzerinizde hissetmemeniz de önemlidir. Belirtileri kontrol altında tutmanın birçok yolu vardır. Bu belirtiler sizin toplum içinde ilişkilerinizde, sosyal, kültürel ve ekonomik hayatınızdaki paylaşımlarınızda mutlu olmanızı engellememelidir. Belirtiler sizi rahatsız ediyorsa yardım aramalı, aile doktorunuz veya bir ürologa danışmalısınız.

Sosyal yaşantınıza etkileri

Ani sıkışma hissi ve çok sık idrar yapma ihtiyacı gibi SPB belirtileri sosyal yaşantınızı olumsuz etkileyebilir. Bazı hastalar bu belirtilerden çok rahatsız olur ve sosyal aktivitelerden uzaklaşırlar. Yakınlarında tuvaletin olmadığı bir yerde bulunmaktan korkarlar. Gece idrar yapmak için sık uyandıkları ve yeterince uyuyamadıkları için enerji seviyeleri düşer ve günlük aktivitelerini yapmakta zorlanırlar.

Sosyal aktivitelerden uzaklaşmak sorunlarla baş etmenin en kolay yolu gibi görünebilir. Ancak bu durum yalnızlaşmaya ve keyif aldığınız sosyal yaşantınızdan kendinizi alıkoymaya sebep olabilir. Belirtilerinizin üstesinden gelmenize yardımcı olacak ürologunuzdan profesyonel destek almalısınız.

Kişisel ilişkiler ve cinsellik

SPB belirtileri kişisel ilişkilerinizi ve cinsel yaşamınızı olumsuz etkileyebilir. İlgi çekici, kendinden emin hissetmeniz veya bedeninizi her zaman kontrol edemediğiniz için partnerinizle yakınlaşmanız zorlaşabilir. İdrar kaçırma ve ani sıkışmalar sizi mahcup edip, gururunuzu zedeleyebilir. İlişkiyi sürdürememe ve erektil disfonksiyon gibi ilaç tedavilerinin yan etkileri de bu duruma katkıda bulunur.

Cinsellik çoğu erkek için hayatlarında çok önemli olduğu için bu değişikliklerle idare etmek çok zor olabilir. Hatta bazı erkekler inkâra veya depresyona girebilir. Bu nedenlerden dolayı SPB’nin hayat kalitesi üzerindeki etkileri göz ardı edilemez.

SPB ile yaşamak yalnızca sizin için değil, partneriniz için de zor bir durumdur. Günlük kişisel ilişkileriniz kadar cinsel hayatınız da etkilenebilir. Partneriniz çok fazla konuşmayıp rahatsız olabilir. Ancak önemli olan sizin partnerinizle bu durumun üstesinden en iyi şekilde nasıl gelebileceğinizi açıkça konuşmanızdır.

Ürologunuzla cinsel hayatınızı konuşmanız rahatsız edici olabilir, ancak korkularınızla baş etmenin en etkin yolu budur. Partneriniz ve ürologunuzla birlikte cinsel hayatınızdaki öncelikleri belirleyebilir, en uygun tedavi yöntemini seçebilirsiniz. SPB ile yaşamanızı kolaylaştıracak, belirtileri gidermenin ve cinsel hayatınızı düzeltmenin birçok yolu vardır.

Yardım arama

SPB mahrem ve özel bir hastalıktır. Erkeklerin çoğu hastalığını hiç kimseyle konuşmamayı veya doktora gitmemeyi tercih eder. Çünkü:

• Tedavisi mümkün olmayan bir hastalık olabileceğinden korkarlar
• Yanlış tanı konulmasından korkarlar
• Doktora kolayca ulaşamazlar
• Hastanede kötü tecrübeleri olmuştur
• Benzer hastalık için tedavi edilirken olumsuz şeyler yaşayan arkadaşları veya akrabaları vardır
• Tedavi yöntemlerini bilmemektedirler
• Maddi sorunları vardır
• Yaşlarından veya hastalıklarından dolayı kendilerini dışlanmış hissederler

Bu sebepler inandırıcı olmasına rağmen, yardım aramanıza ve yaşam kalitenizi yükseltmenize engel olmamalıdır. Prostat rahatsızlığınızın hayatınıza hükmetmesine izin vermeyin.

Doktorunuza soracağınız sorular

Rahatsızlığınız hakkında pek çok sorunuz olabilir. AÜD’nin SPB hasta bilgilendirme formu bu soruların çoğunu içerir ancak özel kişisel durumunuzla ilgilenmez. Bunları konuşabileceğiniz en uygun kişi ürologunuzdur ve bu konuda utanmamalısınız.

Doktorunuza sorabileceğiniz sorulardan bazıları:

• Testlerimin sonuçları neler ve ne anlama geliyor?
• Kanser miyim?
• Bana ne olacak?
• Tedavi görmediğim takdirde ilerleyen aylar veya yıllarda neler olacak?
• Bana neden bu tedaviyi önerdiniz?
• Bu tedaviden ne fayda görebilirim?
• Rahatsızlığımı tedavi edecek mi?
• Bu tedaviye ne kadar ihtiyacım olacak?

Selim Prostat Büyümesi hakkında sık sorulan sorular

Burada SPB hakkında sık sorulan soruları bulacaksınız. Daha fazla bilgi edinmek için AÜD’nin Selim ProstatBüyümesi hakkında hazırlanan Hasta Bilgilendirme Formu’nun farklı bölümlerini okuyabilirsiniz.

Bu bölümde selim prostat büyümesi ve farklı ülkelerde uygulanan tanı ve tedavi yöntemleri hakkında genel bilgi sunulmaktadır.

SPB nedir?

Selim prostat büyümesi yaşlanan erkeklerde sık görülen bir durumdur. Prostat yavaş yavaş büyür ve mesane ve üretraya baskı uygular. Buna hormonal değişiklikler sebep olur. SPB, normal idrar yapma biçiminizi etkileyebilir ve yaşam kaliteniz üzerinde olumsuz bir etki yaparak alt idrar yolu semptomlarına (LUTS) yol açabilir. Ürolojide en sık tanı konulan hastalıktır.

Prostat bezinin görevi nedir?

Prostat meninin içinde bulunan sıvıyı üreten bir bezdir. Ejakulasyon (boşalma) sırasında meninin dışarı atılmasını sağlayan düz kaslar içerir. Prostat üretranın etrafında ve mesanenin hemen altında yer alır.

SPB hangi belirtilere sebep olabilir?

SPB idrar akımınızı yavaşlatır, mesanenizi boşaltırken duraksamalı yapmanıza  sebep olabilir. Veya idrarınızı başlatabilmeniz için bekleyip sonra zorlanmanız gerekebilir.

SBP gün içinde çok sık idrara çıkmanıza ve gece mesanenizi boşaltmak için uykudan uyanmanıza (noktüri olarak bilinir) sebep olabilir. Ayrıca ani sıkışmalara ve bazen de istemsiz idrar kaçırmaya (inkontians olarak bilinir) sebep olabilir.

İdrar yaptıktan sonra mesanenizin tam boşalmadığını hissedebilirsiniz. İdrar akımınız damlama şeklinde sonlanır. İdrarınızı yapıp tuvaletten çıktıktan sonra iç çamaşırınıza damlama olabilir.

AÜSS nedir?

SPB ile bağlantılı semptomlara bazen erkeklere özgü LUTS (alt idrar yolu semptomları) adı verilir. LUTS, boşaltma sistemini etkileyen başka şartlardan kaynaklanabilir.

SPB belirtileri, erken evre prostat kanseri için bir inceleme gerektirir mi?

SPB kanser değildir ve kansere sebep olmaz. Ancak, SPB ve prostat kanseri ilerleyen yaşta ortaya çıkar. Daha önce prostat kanseri için hiçbir inceleme yapılmadıysa, prostat belirtileri ile başvurduğunuzda ürologunuz inceleme yapabilir.

SPB tanısı için hangi testler yapılır?

Doktorunuz tıbbi özgeçmişinizi öğrenip, prostatınızın parmakla muyenesini (PPM) de kapsayan fizik muayene yapacaktır. PPM sırasında prostatın boyut, şekil ve sertliğini anlamak için parmağını kullanır. Belirtileriniz dikkatlice değerlendirilip, kan ve idrar testleri yapılacak ve idrar akımınızın hızı üroflovmetri ile ölçülecektir.

SPB belirtilerinde neden PSA testi yapılır?

SPB ve prostat kanseri aynı yaş grubunda ortaya çıkabileceğinden dolayı kan PSA (prostat-spesifik antijen) testiniz yapılabilir. PSA ayrıca prostat hacminizi ve SPB belirtilerinizin ilerleme riskini tahmin etmek için de kullanılabilir.

İdrar testi ve idrar kültürü niçin yapılır?

İdrar testi benzer belirtilere sebep olan idrar yolları enfeksiyonunu dışlamak için yapılır. Enfeksiyonunuz varsa, bunu doğrulamak ve en iyi antibiyotik seçimi için idrar kültürü yapılır.

Üroflovmetri ölçümü ne için yapılır?

Üroflovmetri idrar akım hızınızı ölçer. Bu test prostatın idrar akışını engelleyip engellemediğini anlamak için yapılır.

İşeme sonrası kalan idrar (PVR) neden ölçülür?

İşeme sonrası mesanede kalan idrarın ölçümü, mesane tam boşalıp boşalmadığını anlamak için yapılır. Artmış PVR, mesanenin iyi fonksiyon görmediğinin veya üretrada tıkanıklık olduğunun belirtisidir. Bu durum idrar yolu enfeksiyonu riskini artırır.

Mesane ve prostat ultrasonu niçin yapılır?

Mesane ultrasonografisi, belirtilerinize sebep olabilecek diğer sebepleri araştırmak için kullanılabilir. SPB’ne eşlik eden, belirtilerinizi artıran veya sizin için en uygun tedavinin seçiminde etkisi olan diğer durumları anlamaya da yardımcı olabilir.

Prostat ultrasonu prostat hacmini ölçmek için kullanılır. Prostat büyümesinin tanısını doğrulamak ve sizin için en uygun tedavi yöntemine karar vermek için önemlidir.

SBP belirtileri ne zaman tedavi gerektirir?

SPB belirtileri sizi rahatsız ediyor ve yaşam kalitenizi etkiliyorsa, tedavi edilebilirsiniz.

Bekle-gör tedavisi nedir?

Eğer sizde hafif AÜSS varsa genelde ilaca veya cerrahi müdahaleye ihtiyaç duymazsınız. Bu durumda ürologunuz, hastalığınızı ilerleyen aylar veya yıllarda yakından izleyecek, gerektiği zaman farklı bir tedaviye başlayacaktır. Ürologunuz hastalığınızı size anlatacak, nasıl gelişebileceğini, yaşam tarzınızı nasıl düzenleyebileceğinizi, belirtilerinizi nasıl azaltabileceğinizi ve onlarla nasıl baş edeceğinizi size açıklayacaktır.

SPB ile bağlantılı alt idrar yolu semptomlarına maruz kaldığınızda yaşam tarzı değişikliklerinin nasıl bir katkısı olabilir?

Bazı basit yaşam tarzı değişiklikleri, SPB belirtilerinizin düzelmesine yardımcı olabilir. Örneğin, akşamları daha az sıvı almanız, noktüriyi azaltmaya yardımcı olur. Daha az alkollu içecek, kahve veya çay tüketmeniz, mesane iritasyonunu engeller.

Bazı erkeklerin oturarak idrar yapması mesanenin tamamen boşalmasına yardımcı olur. Hala tam boşalmadığını hissediyorsanız, 5-10 dakika sonra tekrar deneyiniz.

İdrarınızı yapmak için ani sıkışıklık hissediyorsanız idrarınızı tutma konusunda kendinizi cesaretlendirin. Bu daha fazla idrar tutmak için mesanenizi alıştıracak ve böylece daha az sıklıkta idrar yapma ihtiyacınız olacak.

SPB belirtilerinin tedavisinde ne tip ilaçlar kullanılır?

5 sınıf ilaç vardır:

• Bitkisel ilaçlar: Bitki özlerinden yapılan bu ilaçlar, SPB belirtilerini dindirmeye yardımcı olurlar. Bitkisel ilaçların kalitesi çok değişkenlik gösterir. Çok fazla sayıda bitkisel ilaç olduğu için kullanılmaları konusunda özel bir öneri yoktur.
• Alfa-blokerler: Bu grup ilaçlar prostat düz kaslarını gevşeterek belirtileri dindirirler. SPB’li erkekler için en sık önerilen ilaç grubudur.
• 5-alfa redüktaz inhibitörleri (5ARI): Prostat boyutunu yavaş yavaş azaltarak belirtileri dindirirler. Sıklıkla alfa-blokerlerle birlikte kullanıırlar.
• Muskarinik reseptör antagonistleri (MRA): Bu ilaçlar anormal mesane kontraksiyonlarını azaltır ve depolama  belirtilerini dindirir. Tek başına veya alfa-blokerlerle birlikte kullanılırlar.
• Fosfodiesteraz 5 inhibitörleri (PDE5I): Bu ilaçlar erektil disfonksiyonun tedavisi için geliştirilmesine rağmen SPB belirtilerini de dindirirler. Avrupa’da SPB için lisanslı ürün yalnızca Tadalafil’dir. PDE5I’ler, sağlık sigortaları veya ulusal sağlık hizmetleri tarafından genellikle ödenmemektedir.

SPB için yapılan cerrahinin amacı nedir?

Cerrahinin amacı SPB belirtilerinin dindirmek ve idrar akımını artırmaktır.

SPB için altın standart tedavi nedir?

SPB belirtileri için en sık önerilen cerrahi tedavi prostatın transüretral rezeksiyonudur (TURP). Amaç, belirtilere sebep olan prostat dokusunu (adenomu) minimal invaziv yöntemle uzaklaştırmaktır. TURP, SPB belirtilerinde optimal düzelme sağlar. TURP sonrası retrograd ejakülasyon gelişebilir.

SPB diğer cerrahi yöntemlerle de tedavi edilebilir:

• Transüretral prostat insizyonu (TUIP): TUIP sırasında idrar akımının düzeltilmesi için doktorunuz mesane boynundan prostata doğru kesi yapar. Bu işlem, ilaç tedavisi ile benzer sonuçları sağladığı için SPB tedavisinde nadiren kullanılır.
• Açık prostatektomi: TURP’a benzer ancak karına kesi yapılarak yapılır. Çok büyük prostatı olan erkeklerde önerilir.
• Lazer tedavisi: Prostatı kesmek veya vaporize etmek için yoğun ışık kullanan lazer kullanılır. İşlem sırasında çok az kan kaybedilir.
• Prostat stentleri: Stentler üretrayı açık tutmak ve idrar akımını artırmak için kullanılır. Cerrahiye uygun olmayan erkeklerde önerilir.
• Transüretral iğne ablasyonu (TUNA): Prostat dokusunu sertleştirmek için ısı (radyofrekans enerji) kullanan bir minimal invazif tedavidir. Amaç prostat hacmini azaltmak ve belirtileri düzeltmektir.
• Transüretral mikrodalga tedavisi (TUMT) Prostat dokusunu sertleştirmek için mikrodalga enerji kullanan minimal invaziv bir tedavi yöntemidir. Amaç prostat hacmini azaltmak ve belirtileri düzeltmektir.

Retrograd ejakülasyon nedir?

Orgazm sırasında semenin artık üretradan atılmayıp, mesane içine püskürtülerek oradan da idrarla vücuttan atılmasıdır. SPB için yapılan cerrahi sonrası retrograd ejakülasyon gelişebilir. Aynı zamanda birtakım ilaç tedavisi türleriyle de bağlantılıdır.

Cerrahi tedavi ile erektil disfonksiyon arasında bir ilişki var mıdır?

Çoğu zaman cerrahi erektil disfonksiyona sebep olmaz.

İdrarınızı yapamıyorsanız (üriner retansiyon) ne yapmalı?

Üriner retansiyonu gelişirse ve idrarınızı yapamıyorsanız, kendi başınıza idrar yapabilene kadar birkaç gün sonda takılır. Ülkenizdeki sağlık sistemine göre, sonda aile hekiminiz, ürolog veya hastane acil servis doktoru tarafından takılabilir.

SPB ile bağlantılı alt idrar yolu semptomlarıyla nasıl mücadele edebilirim?

SPB mahrem ve özel bir sorundur. Ancak, SPB belirtilerini kontrol altında tutmanın birçok yolu vardır. Bu belirtiler sizin toplum içinde ilişkilerinizde, sosyal, kültürel ve ekonomik hayatınızdaki paylaşımlarınızda mutlu olmanızı engellememelidir.

Belirtileriniz sizi rahatsız ediyorsa yardım isteyin, aile hekiminize, pratisyene veya üroloğa danışın.